Màng phủ nông nghiệp - Giải pháp tiết kiệm điện, nước cho nông dân

Do điều kiện tự nhiên tại các xã ven biển của huyện Cầu Ngang, thị xã Duyên Hải chủ yếu là đất cát pha thấm nước nhanh, giữ nước kém, dễ bị khô hạn. Do đó, nông dân tại đây tìm mọi cách để có thể cải thiện năng suất và giá trị của cây trồng, đảm bảo lợi nhuận kinh tế. Một trong số những giải pháp được người nông dân trồng hoa màu tại đây sử dụng đó là dùng màng phủ nông nghiệp.

Điển hình là hộ nông nghiệp của ông Trần Công Định sinh 1971, ngụ Ấp Nhì, xã Mỹ Long Nam, huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh. Nhờ sử dụng màng phủ nông nghiệp, kết hợp với tưới tiêu hợp lý mà bình quân mỗi tháng ông chỉ đóng tiền điện từ 280.000 - 290.000 đồng và thu nhập bình quân của gia đình ông Trần khoảng 100 triệu đồng/03 vụ màu/năm.

Được biết, ông Trần Công Định có 2.000m2 đất cát pha, chuyên sản xuất các loại hoa màu. Để giảm chi phí tiền điện trong quá trình tưới, ông lắp đặt thêm hệ thống ống tưới có “mạch chính” giữa rẫy hoa màu, và tạo các van nhỏ xung quanh. Khi cần tưới ở vùng nào, thì mở van nước ở vùng đó (do thay đổi loại màu ở mỗi vụ, nên không thể áp dụng theo hình thức tưới phun tự động). Mục đích của hình thức quy hoạch này nhằm khi tưới, nước bơm đủ mạnh, thời gian di chuyển ống nhanh, hiệu quả, giảm thời gian, tiết kiệm điện. 

Liên quan đến tiết kiệm điện, nước nhằm giảm chi phí hiệu quả, ông Trần Công Định cho biết: “Trồng màu ngoài chăm chỉ, phải có kinh nghiệm. Nếu tưới dư nước thì màu bị úng; ngược lại, nếu thiếu nước, màu sẽ phát triển kém, cho trái không to… dẫn đến giảm năng suất, giảm chất lượng, giá bán cũng thấp. Do vậy, đòi hỏi người trồng phải có kinh nghiệm thực tiễn, ngoài áp dụng màng phủ, người trồng cần xác định độ ẩm của đất, nhu cầu nước đối với từng loại màu, thời gian sinh trưởng của màu và tùy theo thời tiết nắng hay mưa.”

Cũng giống như Định, ông Nguyễn Khải Hoàng, ấp Nhất A, xã Mỹ Long Bắc, huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh cũng lựa chọn màng phủ để sử dụng cho khu vực trồng hoa màu của gia đình, Ông Nguyễn Khải Hoàng có 0,4ha đất trồng màu, trong đó 0,25ha trồng khổ qua, 0,15ha trồng ớt chỉ thiên. Cả 02 loại này ông đều sử dụng màng phủ nông nghiệp. Nhờ áp dụng màng phủ, cùng với chọn thời điểm tưới nước cho cây màu phù hợp, nên chi phí tiền điện phục vụ tưới bình quân chỉ khoảng 200 ngàn đồng/tháng/0,4ha. Trước đó, khi chưa sử dụng màng phủ, chi phí tiền điện gần 500 ngàn đồng/tháng/0,4ha màu.

Ông Hoàng cho biết: “Khi sử dụng màng phủ nông nghiệp, nông dân tưới nước ít hơn, thời gian tưới cũng ngắn hơn, sử dụng nước để tưới ở mức thấp là đủ để cây màu sinh trưởng và phát triển tốt, vì hầu hết lượng nước sau khi tưới xuống gốc cây màu đều được màng phủ giữ lại nên đất luôn giữ được độ ẩm cần thiết cho cây phát triển. Bên cạnh đó, màng phủ còn ngăn ánh sáng mặt trời chiếu vào đất, nên có thể ức chế hầu hết các loại cỏ dại mọc. Từ đó, không tốn nhân công nhiều ở khâu làm cỏ, đặc biệt, tiết kiệm nước tưới, kéo theo tiết kiệm điện.”

Theo đánh giá của các chuyên gia, sử dụng  màng phủ giúp hạn chế sâu bệnh, dịch hại cho cây con, ngăn chặn chuột cắn phá, chặn cỏ dại, giữ độ ẩm cho đất, tiết kiệm nước tưới, hạn chế mất phân bón. Đặc biệt, khi sử dụng màng phủ thì năng suất cây trồng tăng 30 - 35%, chất lượng sản phẩm tốt hơn. 

Tuy nhiên, đi đôi với những lợi ích đó, nếu người nông dân không biết lựa chọn và sử dụng màng phủ nông nghiệp đúng cách cũng sẽ khó thu được những kết quả ưng ý.

Ví dụ, ở những vùng có mùa đông lạnh và ánh sáng yếu như miền Bắc nước ta, màng phủ giúp bộ rễ phát triển và lá cây quang hợp tốt hơn. Trong khi với thời tiết nắng nóng ở miền Nam và mùa hè ở miền Trung và miền Bắc thì sử dụng màng phủ nông nghiệp có thể gây ảnh hưởng xấu do nhiệt độ trong đất tăng quá cao.

Ngược lại đối với cây leo và cây bò như đậu cove, khổ qua, dưa leo, dưa hấu thì màng phủ lại giảm bớt sự tăng nhiệt độ của đất. Một số cây trồng thẳng đứng, được cắt tỉa cành lá trong quá trình canh tác và khá nhạy cảm với nhiệt độ đất như ớt và cà chua thì dễ bị ảnh hưởng xấu nếu sử dụng màng phủ không đúng kỹ thuật.

Do đó, khi có định sử dụng màng phủ, cần lưu ý những điều sau đây:

Lựa chọn mua màng phủ phù hợp với cây trồng: Tùy từng loại cây trồng mà chọn mua và sử dụng loại màng phủ cho phù hợp. Với các cây trồng dài ngày, trên luống rộng như dưa hấu, dưa gang, dưa hoàng kim,…nên chọn mua màng phủ dày, một mặt màu đen, một mặt sáng bạc, khổ rộng. Với các loại cây ngắn ngày trồng trên luống rộng như ớt, dưa leo, cà chua…nên mua loại khổ đơn, nhỏ.

Lựa chọn màng phủ theo mùa vụ: Màng phủ chỉ nên dùng vào mùa khô để hạn chế bốc hơi nước, giữ ẩm cho đất, tiết kiệm công tưới nước. Mùa mưa, không nên dùng màng phủ vì màng giữ ẩm đất quá cao, khó thoát hơi nước khiến cây dễ bị thối rễ, héo xanh…

Phòng ngừa tăng nhiệt độ trong đất: Dùng màng phủ có thể giữ nhiệt độ cho đất vào ban đêm và những thời điểm nhiệt độ thấp, tuy nhiên lại khiến nhiệt độ đất tăng lên vào mùa nắng nóng, làm chết vi sinh vật trong đất, khiến cây chậm lớn. Để hạn chế sự tăng nhiệt, cần tạo các kẽ hở trong đất để tăng trao đổi không khí và giúp thoát nhiệt ra ngoài. 

Tái sử dụng nhiều lần: Màng phủ nông nghiệp là vật liệu làm bằng nhựa dẻo nên có thể sử dụng trong một thời gian tương đối dài (3 - 5 mùa vụ). Vì vậy, sau mỗi mùa, nên gom màng phủ lại, giặt rửa sơ qua rồi cuộn cất ở nơi thoáng mát để sử dụng cho vụ kế tiếp. Việc làm này vừa tiết kiệm một khoản kha khá chi phí sản xuất, vừa giúp bản vệ môi trường.