“Khơi nguồn” năng lượng tái tạo

14/08/2013

Việt Nam vốn là quốc gia có nguồn năng lượng sơ cấp phong phú như nước (khai thác thủy điện), than đá (chủ yếu là than antraxit), dầu khí...

Dự án điện gió Bạc Liêu vừa chính thức hòa lưới điện. Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận cũng sắp đến thời điểm khởi công xây dựng. Các dự án này được cho là tiền đề để nhiều dự án năng lượng tái tạo (NLTT). chuẩn bị “khởi động” thời gian tới nhằm đưa nguồn năng lượng này chiếm vị trí lớn hơn trong tổng cung năng lượng cả nước.

Trong khi các nguồn năng lượng sơ cấp như than đá, dầu khí… đang dần cạn kiệt, xu hướng chung của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam là tập trung nhiều hơn vào các nguồn NLTT.

Việt Nam có thể tận dụng nhiều hơn các nguồn NLTT

Tiềm năng lớn

Việt Nam vốn là quốc gia có nguồn năng lượng sơ cấp phong phú như nước (khai thác thủy điện), than đá (chủ yếu là than antraxit), dầu khí... Trong các nguồn này, hiện nay, thủy điện đã khai thác hết. Nhà máy thủy điện lớn cuối cùng là Lai Châu cũng đã được đưa vào xây dựng để chuẩn bị khai thác. Còn lại khoảng 4.300MW thủy điện nhỏ cũng đã khai thác hết khoảng 2.000MW, nhưng thủy điện nhỏ khi khai thác cũng mang đến những hậu quả về môi trường khó lường trước được.

Đối với nguồn dầu khí, Việt Nam không phải là nước có nguồn dầu lớn, lượng khí cũng hạn chế và chỉ đủ cung cấp cho một số nhà máy nhiệt điện khí. Nếu chúng ta không phát hiện thêm mỏ khí hoặc mỏ dầu mới nào nữa thì nguồn này của Việt Nam cũng sẽ cạn kiệt trong vòng 20 năm tới.

Riêng với nguồn than, nước ta có trữ lượng khoảng 3,3 tỷ tấn, nếu tính cả than của đồng bằng sông Hồng thì lên khoảng trên 200 tỷ tấn. Với trữ lượng này, cộng với điều kiện khai thác, theo tính toán, đến năm 2015, ta đã phải bắt đầu nhập khẩu than để phục vụ cho nhu cầu sử dụng trong nước.

Để đảm bảo an ninh năng lượng, theo Nguyên thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Hữu Hào, việc cần thiết bây giờ là Việt Nam phải nghĩ đến các nguồn năng lượng mới và tái tạo để thay thế như nguồn năng lượng hạt nhân, năng lượng gió, năng lượng mặt trời… Trong tất cả các nguồn này, hiện thực hơn cả là điện hạt nhân vì dù điện hạt nhân có giá thành xây dựng cao hơn so với các nguồn khác nhưng giá thành nguyên liệu ít thay đổi và chỉ chiếm 10% tổng giá thành chung. Chi phí ban đầu lớn nhưng quá trình khai thác sẽ giúp bù đắp được chi phí. Điện hạt nhân hiện là một trong những giải pháp quan trọng nhất trước mắt nhằm tăng nguồn cung điện cho nước ta. Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đang trong quá trình xây dựng và dự kiến sẽ khởi công vào năm 2014 được kỳ vọng sẽ cải thiện đáng kể nguồn cung năng lượng cho nước ta.

Bên cạnh nguồn điện hạt nhân, Việt Nam được đánh giá là khá giàu tiềm năng phong điện và điện mặt trời. Riêng với điện mặt trời, Việt Nam có tiềm năng rất lớn vì có số giờ nắng và số ngày nắng trong năm rất nhiều. Điểm vướng mắc của nước ta là chưa có nhà máy sản xuất điện mặt trời vì giá thành rất lớn. Hiện nay, Việt Nam chủ yếu chỉ dùng năng lượng mặt trời để đun nóng nước, thắp sáng đèn vào ban đêm ở những khu phố hoặc những dự án công suất nhỏ ở vùng sâu, vùng xa. Trong 10-15 năm tới, có thể đây chưa phải là nguồn thay thế nhưng sẽ là nguồn thêm vào cho bài toán nguồn cung điện.

Về phong điện, Việt Nam có tiềm năng gió khá lớn, tập trung ở một số vùng duyên hải miền Trung và cao nguyên. Cũng giống như điện mặt trời, điện gió phát triển rất khó do giá thành cao. Giá điện gió sản xuất bình quân hiện nay là là 9 cent/kWh, nếu muốn có lợi nhuận thì phải bán khoảng 12-13 cent/kWh, mà giá điện nước ta hiện nay chỉ vào khoảng 7 cent/kWh. Do vậy, nguồn năng lượng này cũng chỉ có thể khai thác dần dần chứ không thể tận dụng ngay lập tức.

Giải “điểm nghẽn” về giá năng lượng

Không thể phủ nhận tiềm năng lớn của nguồn NLTT, tuy nhiên, theo các chuyên gia, điểm nghẽn lớn nhất để phát triển nguồn điện này là vấn đề giá bởi giá năng lượng tại Việt Nam còn thấp nên các nhà đầu tư không hào hứng trong việc đầu tư xây dựng các nhà máy sản xuất điện để bán điện vào Việt Nam. Chưa kể, nhiều dự án đầu tư vào Việt Nam gây vỡ quy hoạch (đặc biệt là các dự án thủy điện nhỏ) cũng bởi nguyên nhân là giá điện rẻ. Cho nên, càng sớm đưa giá điện vận hành theo thị trường càng tốt. Điện chính là đầu vào của rất nhiều các ngành sản xuất. Giá điện sẽ giúp DN đẩy mạnh tiết kiệm năng lượng hơn, từ đó góp phần bảo đảm an ninh năng lượng và phát triển bền vững.

Cũng phải nói thêm rằng nếu tăng giá điện, giá thành một loạt các sản phẩm khác cũng sẽ tăng theo. Do đó, tăng giá điện lúc nào và bao nhiêu cần phải được cân nhắc thật kỹ để vừa đảm bảo đủ nguồn cung điện, vừa đảm bảo an sinh xã hội.

Để hỗ trợ phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, ngày 29/6/2011, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 37/2011/QĐ-TTg về cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện gió tại Việt Nam. Theo đó, Tập đoàn Điện lực Việt Nam có trách nhiệm mua toàn bộ sản lượng điện từ các dự án điện gió với giá mua điện là 1.614 đồng/kWh (tương đương khoảng 7,8 cent/kWh). Thời gian tới, điện mặt trời và khí sinh học sẽ là các nguồn tiếp theo được Bộ Công Thương trình Chính phủ các giải pháp hỗ trợ.

Bảo Anh

“Khơi nguồn” năng lượng tái tạo

Thông báo nhận hồ sơ các Giải thưởng hiệu quả năng lượng năm 2024

Phát triển cơ sở hạ tầng hiệu quả năng lượng tại châu Phi

Bản quyền thuộc Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương