Tiềm năng phát triển năng lượng Hydro xanh tại Việt Nam

Thực hiện thành công các mục tiêu này sẽ cần sự đóng góp vai trò tuy nhỏ nhưng có ý nghĩa từ năng lượng Hydro (H₂) xanh, với tiềm năng sẽ phát triển trong thời gian tới, hướng Việt Nam đến lợi ích lâu dài trong bối cảnh định giá giới hạn, đặt các mục tiêu, xây dựng chiến lược, quy định và cung cấp các ưu đãi dựa trên thị trường để giảm cac-bon.

Do đó, dự án này được thực hiện với mục tiêu hỗ trợ cho các bên liên quan của Việt Nam như cơ quan quản lý Nhà nước, nhà đầu tư và các tổ chức trung gian, nhà tài trợ, chuyên gia… có thêm được góc nhìn tổng thể về vai trò của hydro xanh, cùng các luận cứ cần thiết khi đưa ra quyết định. Để từ đó quá trình xây dựng và thực thi các cơ chế, chính sách phát huy hiệu quả trong hỗ trợ phát triển ứng dụng, sản xuất hydro xanh cho mục đích giảm phát thải khí nhà kính và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng sạch ở Việt Nam. Kết quả của dự án sẽ là bước khởi đầu cho nhiều nghiên cứu, hợp tác tiếp theo giữa UNDP và các đối tác trong nước về vấn đề này, trong đó có Viện Năng lượng.

Tại Hội thảo, ông Nguyễn Xuân Trung, Viện Năng Lượng đã trình bày tham luận về Dự báo nhu cầu hydro và amoniac cho các ngành kinh tế Việt Nam đến 2050, trong đó, ông nhấn mạnh, hiện nay H₂ xanh được xem như một nguồn năng lượng thế hệ mới, một nguồn năng lượng thay thế tối ưu trong tương lai gần. Vì vậy, việc sản xuất H₂ xanh và các chất mang năng lượng như amoniac cùng với các nhà máy năng lượng tái tạo có thể đáp ứng một phần nhu cầu của Việt Nam về lưu trữ và tiêu thụ năng lượng trong giao thông vận tải và các lĩnh vực công nghiệp, lọc hoá dầu, phát điện, tích trữ năng lượng qua pin tích năng, pin nhiên liệu, luyện kim, điện tử, y tế,…

Trong đó, đối với ngành Giao thông Vận tải, H2 sử dụng năng lượng cho các phương tiện về Giao thông đường bộ, đô thị, đường thuỷ và hàng không.

Tương tự với ngành sản xuất điện, nhu cầu nhiên liệu thay thế cho các loại nhiên liệu than và khí thiên nhiên hoá lỏng (LNG) của các nhà máy nhiệt điện theo định hướng đến năm 2030 sẽ không phát triển thêm nhà máy điện than mới; đến năm 2050, các nhà máy điện khí LNG sẽ chuyển đổi 100% sang sử dụng nhiên liệu H₂ và dẫn xuất của H₂, 50% các nhà máy nhiệt điện than sẽ chuyển đổi sang sử dụng nhiên liệu H₂,… Qua kết quả tính toán nhu cầu H₂ có thể thấy mức độ sử dụng H₂ cho phát triển các ngành kinh tế là rất lớn.

Trong tham luận của ông Nguyễn Văn Trường, Viện Năng Lượng - Bộ Công Thương về tiềm năng sản xuất Hydro xanh ở vùng Duyên Hải Nam Trung Bộ và khu vực Tây Nam Bộ và tiềm năng giảm phát thải CO₂ khi sử dụng H₂ xanh đến năm 2050 cho lĩnh vực năng lượng, theo nghiên cứu đánh giá, Việt Nam có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo (báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐMT) và điện gió), đặc biệt tại các tỉnh thuộc Nam Trung Bộ và Tây Nam Bộ. Vì vùng Nam Trung Bộ và Tây Nam Bộ có điều kiện thuận lợi về đất đai, nguồn nước và có điều kiện kiện thuận lợi trong việc sản xuất, vận chuyển và sử dụng H₂ xanh nhờ thuận lợi về khoảng cách và cơ sở hạ tầng vận chuyển, phân phối, lưu chứa cũng như xuất nhập khẩu H2 xanh.

Do đó, những kịch bản xây dựng sản xuất H₂ từ tiềm năng năng lượng tái tạo đến 2050 có thể sản xuất sẽ đáp ứng cao cho một phần nhu cầu H2 xanh cho nền kinh tế; lượng H₂ xanh có thể sản xuất đến năm 2030 khoảng 15,04 triệu tấn, năm 2050 khoảng 18,78 triệu tấn.

Hơn nữa, năng lượng tái tạo tại vùng Nam Trung Bộ và Tây Nam Bộ rất lớn là cơ sở để sản xuất H₂ xanh và cung cấp cho các ngành kinh tế và công nghiệp lân cận. Để phát triển công nghệ điện phân kết hợp với tiềm năng năng lượng tái tạo tại Việt Nam cần các điều kiện về diện tích đất đủ để phát triển các dự án năng lượng tái tạo và bố trí các máy điện phân, đường ống và thiết bị và kho lưu chứa H₂; Nguồn cung nước lớn (9kg/kg H₂); Nguồn cung cấp Điện ổn định với giá thành rẻ thường từ nguồn năng lượng tái tạo có hệ thống pin tích năng hoặc điện hạt nhân,… góp phần làm giảm tổng lượng giảm phát thải CO₂ đến năm 2030 sẽ giảm khoảng 3,9 triệu tấn, tương ứng với 0,6% so với phát thải cơ sở; đến năm 2050 giảm khoảng 324,4 triệu tấn CO₂ tương ứng 26,8% so với phát thải cơ sở.

Qua Đánh giá tổng quan tình hình phát triển H₂ trên thế giới, ông Edwin A.Edou - UNDP Việt Nam đã trình bày về hiện trạng các chiến lược phát triển H₂ đối với các quốc gia trên toàn thế giới và đưa ra các phương án hỗ trợ Việt Nam đối mặt với thách thức và cơ hội về quá trình phát triển H₂ xanh như Phương tiện thay thế cho xe điện chạy bằng pin nhờ ô tô và phương tiện vận tải mặt đất hạng nặng chạy bằng pin nhiên liệu H₂, có tiềm năng sử dụng H₂ trong tương lai để khử cacbon trong lĩnh vực vận chuyển và hàng không, những rủi ro về đầu tư với chi phí vốn và vận hành, bảo trì có thể mở rộng nhờ các cơ hội xuất khẩu H₂ sang các nền kinh tế lớn ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương,…

Trên cơ sở tiếp thu những ý kiến góp ý và thảo luận của các đại biểu và các chuyên gia tại Hội thảo, ông Lê Việt Cường, Phó Viện trưởng Viện năng lượng – Bộ Công Thương hy vọng sau những nghiên cứu được chia sẻ và những nhận xét từ nhiều góc nhìn, quan điểm khác nhau sẽ là giúp Viện Năng lượng xây dựng và hoàn thiện báo cáo nghiên cứu.