Kỹ sư Phạm Tài-người sáng chế miệt mài đi tìm giải pháp chiếu sáng hiệu quả

Với suy nghĩ luôn thường trực " Không tiết kiệm ánh sáng mà tiết kiệm năng lượng", kỹ sư Phạm Tài, Giám đốc công ty Quản lý - Vận hành điện chiếu sáng công cộng Đà Nẵng (QLVHĐCSCCĐN) ngoài chức năng quản lý điều hành tốt mọi hoạt động của Công ty còn luôn say mê nghiên cứu, chế tạo, ứng dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng đem lại hiệu quả rất thiết thực.

Anh tâm sự:“Tiết kiệm năng lượng trong chiếu sáng công cộng không phải là tắt hoặc không sử dụng các bóng đèn. Cần áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật, công nghệ theo phương châm: Tiêu tốn ít điện năng nhưng đảm bảo chất lượng ánh sáng”.

Phương pháp Dimming (quang thông giảm dần)

Từ suy nghĩ đó anh đã nghiên cứu thực hiện phương pháp Dimming (quang thông giảm dần) dùng chấn lưu hai mức công suất: giờ cao điểm từ 18 đến 23 h  đèn đỏ 100% công suất, từ 23h đến 5h sáng hôm sau công suất tự động giảm 30 đến 35%, tăng tuổi thọ cho bóng đèn và chấn lưu. Giải pháp này được chọn thí điểm cả nước, thuộc chương trình mục tiêu quốc gia tiết kiệm năng lượng và hiệu quả của Bộ Công Thương. Với sáng kiến này, anh vinh dự được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trao Bằng Lao động sáng tạo năm 2008.

Nghiên cứu, chế tạo và lắp đặt đèn chiếu sáng ngõ xóm áp dụng công nghệ Nano phát sáng

Phát huy kết quả đạt được, trong hai năm 2008-2009 anh đăng ký và thực hiện thành công đề tài “Nghiên cứu, chế tạo và lắp đặt đèn chiếu sáng ngõ xóm áp dụng công nghệ Nano phát sáng” với tư cách là Chủ nhiệm đề tài. Mục tiêu của đề tài này là nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, sản xuất bộ đèn LED Nano kết hợp giữa công nghệ Nano và công nghệ phát sáng nhằm tạo ra các sản phẩm tiết kiệm điện năng tiêu thụ, thuận tiện đối với những nơi có nguồn điện không ổn định, đảm bảo chiếu sáng cho ngõ xóm, góp phần đảm bảo an ninh, văn minh về đêm tại các khu dân cư. Đây là ưu điểm nổi bật mà các loại đèn sử dụng trước đây không có được và là giải pháp kỹ thuật mang tính sáng tạo trong khâu nghiên cứu, chế tạo.

Đề tài này có ý nghĩa về mặt kỹ thuật và kinh tế, là một bước đột phá trong lĩnh vực chiếu sáng đô thị thay thế dần dần các loại đèn đã dùng trước đây như đèn sợi đốt 100W; đèn Mercury 125W, 80W; đèn Compact 50W… ít tốn kém năng lượng điện, tiết kiệm điện năng tiêu thụ.

Nếu so sánh với các loại đèn đã sử dụng trước đây cùng một lượng quang thông phát ra thì đèn LED Nano tiết kiệm được 40% công suất tiêu thụ (lượng quan thông phát ra từ đèn LED 24W tương đương với đèn Compact 40W phát ra 2.100, tiết kiệm 70% công suất tiêu thụ so với đèn Mercury 80w và 80% so với đén Mercury 125W).

Thành công của đề tài đáp ứng tốt phương châm:“ Không tiết kiệm ánh sáng mà tiết kiệm năng lượng”. Điểm nổi trội nữa là tuổi thọ của đèn LED Nano rất cao, đạt 50.000 giờ, cao hơn nhiều lần đèn Mercury hoặc đèn Compact (tổi thọ tối đa là 6.000 giờ); thân thiện với môi trường; chi phí duy tu bảo dưỡng thay thế thấp. Các nghiên cứu cho thấy: đèn LED Nano tiết kiệm 15,35% chi phí so với đèn Compact và 52,35% so với đèn Mercury.

Với sự thành công của đề tài này, kỹ sư Phạm Tài được UBND thành phố Đà Nẵng xét duyệt trao tặng giải Nhì hội thi sáng tạo kỹ thuật thành phố Đà Nẵng lần thứ X (2008-2009); được Bộ Khoa học - Công nghệ và Liên hiệp Hội Khoa học - Kỹ thuật Việt Nam trao giải sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam năm 2009 (VIFOTE-2009). Anh là người duy nhất của thành phố Đà Nẵng được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trao Bằng Lao động sáng tạo năm 2009.

Qua 5 năm ứng dụng vào thực tiễn, đề tài khoa học “Nghiên cứu, chế tạo và lắp đặt đèn chiếu sáng ngõ xóm áp dụng công nghệ Nano phát sáng” của kỹ sư Phạm Tài được lựa chọn tham gia cuộc thi Sáng chế năm 2014 phạm vi toàn quốc. Cuộc thi đã thu hút 173 hồ sơ đăng ký tham gia dự thi. Qua vòng sơ khảo tại Hà Nội, Ban tổ chức chọn được 15 giải pháp kỹ thuật xuất sắc nhất vào chung khảo. Ngày 15/12/2014 tại thành phố Hồ Chí Minh, đề tài trên vinh dự được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Giấy chứng nhận đạt Giải thưởng cuộc thi Sáng chế năm 2014; Được Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) và Cơ quan Sở hữu trí tuệ Hàn Quốc (KIPO) cấp Bằng khen: Giải pháp sáng tạo cho cuộc sống hàng ngày. Đây là niềm tự hào bởi không phải người cán bộ quản lý say mê nghiên cứu khoa học nào cũng vinh dự có được.

Đèn LED để bàn tiết kiệm năng lượng

Trên con đường sáng chế những thiết bị mang lại hiệu quả năng lượng cao, kỹ sư Phạm Tài và cộng sự tiếp tục chế tạo thành công đèn LED để bàn tiết kiệm năng lượng. Đây là sản phẩm đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam có cấu tạo gồm  bộ 3 mắt led, công suất tiêu thụ 4,5W, độ rọi 500 lux, chỉ số thể hiện màu (CRI) là 80. Đèn tiết kiệm điện năng từ 60% so với các sản phẩm cùng loại khác, tuổi thọ bóng đèn lên đến 50.000 giờ, cao hơn 20 lần so với bóng đèn dây tóc và gấp 5 lần so với đèn huỳnh quang. Đây là loại đèn bàn dùng để đọc sách báo và làm việc, vừa bảo vệ mắt vừa đảm bảo an toàn nhờ sử dụng nguồn điện rất thấp; không gây ảnh hưởng đến môi trường vì sử dụng công nghệ sạch do không có thủy ngân, không phát ra tia cực tím và thải khí CO2 ra môi trường.

Đèn chiếu sáng công viên vườn hoa      

Kỹ sư Phạm Tài tiếp tục triển khai đề tài mới:“Đèn chiếu sáng công viên vườn hoa” thông qua việc nghiên cứu chế tạo đèn LED công suất 10W (thay cho các loại đèn sử dụng công nghệ truyền thống có công suất từ 20W đến 70W) nhưng vẫn bảo đảm đủ sáng.

Loại đèn này, qua thực nghiệm nghiên cứu và thực tiễn đã có những ưu điểm vượt trội: Dễ chế tạo, dễ sử dụng, hầu như các vật tư lắp ráp đều có ở thị trường Việt Nam, quy trình chế tạo không phức tạp; tuổi thọ cao, giảm rất nhiều công sức và kinh phí duy tu bảo dưỡng; tiết kiệm đến 50% công suất tiêu thụ so với đèn Compact từ 20W đến 70W. Đèn LED công suất 10W không chỉ chiếu sáng vườn hoa, công viên, công trình công cộng và các hạng mục kỹ thuật hạ tầng đô thị khác mà còn có thể lắp đặt ở các sân vườn và biệt thự tư gia. Cho dù nguồn điện cung cấp không ổn định, hiện tượng sụt áp cuối đường dây lớn, vẫn lắp đặt và sử dụng, khai thác tốt đèn LED công suất 10W.

Hiện tại, thành phố Đà Nẵng mới lắp đặt 327 bộ đèn LED 10W ở  phố đi bộ Bạch Đằng, bước đầu đã đem lại hiệu quả rất thiết thực. Đề tài này không chỉ ứng dụng tại thành phố Đà Nẵng mà còn ứng dụng rộng khắp các đô thị trong cả nước.

Đề tài có ý nghĩa vô cùng to lớn về kinh tế - xã hội và môi trường, được Tổng Liên đoàn Việt Nam trao tặng bằng Lao động sáng tạo năm 2013. Đây là bằng Lao động Sáng tạo thứ 5 mà kỹ sư Phạm Tài đã và đang sở hữu.

"Cây sáng kiến" của thành phố Đà Nẵng

Kỹ sư Phạm Tài trăn trở: “Hiện tại, toàn thành phố Đà Nẵng có 1.154 ngõ xóm được lắp đặt đèn chiếu sáng công suất từ 20W đến 100W, với tổng số đèn 9.787 bộ đèn các loại. Nếu thay thế đồng bộ 9.787 bộ LED Nano, thành quả về mặt kinh tế - xã hội và môi trường sẽ vô cùng to lớn”.

Những sáng kiến của kỹ sư Phạm Tài mở ra triển vọng lớn khi đèn LED Nano được đầu tư, hỗ trợ để sản xuất trở thành sản phẩm hàng hóa, sẽ là sản phẩm ngành công nghiệp Đà Nẵng tham gia vào chuỗi cung ứng giá trị toàn cầu; tạo ra nhiều việc làm mới; Đây là loại đèn điện thân thiện với môi trường, công suất tiêu thụ nhỏ nên giảm đáng kể hiệu ứng nhà kính do khí CO2 thải ra, giảm tối đa chi phí xử lý đèn phế thải do không có thủy ngân. Đèn có độ an toàn cao, giảm thiểu bức xạ tia cực tím và tia hồng ngoại, không nhấp nháy nên không gây mỏi mắt. Đặc biệt là tiết kiệm điện - nguồn năng lượng quý của quốc gia.

Ngoài nghiên cứu ứng dụng các giải pháp công nghệ nêu trên, với cương vị là Giám đốc Công ty QLVHĐCSCCĐN, kỹ sư Phạm Tài rất coi trọng công tác quản lý vận hành điện chiếu sáng đường phố, đèn pháo hoa, đèn trang trí và hệ thống đèn tín hiệu giao thông, có sự phân công hợp lý lao động quản lý vận hành theo từng khu vực…Nhờ vậy, hàng năm Công ty QLVH ĐCSCC ĐN tiết kiệm được số tiền lớn (năm 2011 tiết kiệm 10,34 tỉ đồng; năm 2012 tiết kiệm: 12,33 tỉ đồng; năm 2013 tiết kiệm: 14,94 tỉ đồng; năm 2014 tiết kiệm 15,94 tỉ đồng; 9 tháng đầu năm 2015 tiết kiệm 10,88 tỉ đồng) trong khi vẫn đáp ứng tốt nhu cầu chiếu sáng cho thành phố, đặc biệt là những dịp lễ hội, ngày nghỉ cuối tuần.

Tại Đại hội thi đua yêu nước thành phố Đà Nẵng cuối tháng 9/2015, Kỹ sư Phạm Tài được vinh danh là“gương điển hình lao động sáng tạo tiêu biểu giai đoạn 2010-2015”. Trước đó, anh là “gương điển hình lao động sáng tạo tiêu biểu giai đoạn 2005-2010”. 10 năm liên tục được vinh danh gương điển hình lao động sáng tạo tiêu biểu, đó là phần thưởng cao quý mà kỹ sư Phạm Tài vinh dự có được.

Người dân Đà Nẵng trìu mến gọi kỹ sư Phạm Tài là “Cây sáng kiến”. Giữa lúc bảo đảm an ninh năng lượng không còn là vấn đề riêng lẻ của từng quốc gia, các công trình nghiên cứu của anh đã mở ra một hướng mới. Rồi đây các ngõ xóm, công viên, vườn hoa ở Đà Nẵng sẽ sáng lên ánh đèn LED Nano thân thiện, kinh tế, hiệu quả. Và trong tương lai không xa, sản phẩm trí tuệ của “Cây sáng kiến” này sẽ nở hoa từng đêm trên khắp ngõ xóm, kiệt hẻm, công viên, vườn hoa cả nước, góp phần giải bài toán về an ninh năng lượng cho con người.

Nguyễn Xuân Tư