Tiềm năng phát triển năng lượng tại Việt Nam còn rất lớn

Ngày 6/3, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam  phối hợp với Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tổ chức Hội thảo “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021: Thực trạng và giải pháp”.Phát biểu khai mạc Hội thảo, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết: Giai đoạn 2016-2021, ngành năng lượng đã bám sát chủ trương, chính sách phát triển của Đảng và Nhà nước, có bước phát triển nhanh chóng, tương đối đồng bộ trong tất cả các ngành, các lĩnh vực, đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Những kết quả đạt được của ngành năng lượng trong giai đoạn 2016-2021 là tiền đề quan trọng để tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 55 ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về định hướng, chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045. Tuy nhiên, ngành năng lượng còn một số tồn tại như: các nguồn cung năng lượng trong nước chưa đáp ứng đủ nhu cầu; việc nhập khẩu năng lượng  ngày càng lớn; cơ sở hạ tầng ngành năng lượng còn thiếu và chưa đồng bộ; trình độ công nghệ trong một số lĩnh vực của ngành năng lượng còn chậm chưa được nâng cao…

Ông Lê Quang Huy đề nghị các chuyên gia, đại biểu tập trung thảo luận thực trạng, hoàn thiện chính sách pháp luật về phát triển năng lượng trong thời gian qua và đề xuất giải pháp cụ thể. Từ đó, Đoàn giám sát có thể cơ sở thực tiễn để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội những đề xuất, kiến nghị giúp tháo gỡ, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc trước mắt, đồng thời tiếp tục hoàn thiện thể chế chính sách về phát triển năng lượng, hướng tới đến mục tiêu dài hạn hơn đảm bảo chuyển dịch năng lượng công bằng, an ninh năng lượng quốc gia.

Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng cho biết, để đạt các mục tiêu về phát triển kinh tế xanh, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, thời gian qua, Việt Nam đã và đang đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi ngành năng lượng theo tinh thần phát huy nội lực, đồng thời tăng cường sự hợp tác, hỗ trợ từ các đối tác phát triển. Trong đó, đã giảm dần nguồn điện sử dụng nhiên liệu hoá thạch, ưu tiên phát triển các nguồn điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới và sạch. 

Thủ tướng Chính phủ đã tuyên bố tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 26 (COP26) là Việt Nam sẽ thực hiện mục tiêu đạt trung hòa carbon (Net-zero) vào năm 2050. Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố thuận lợi, Đảng, Nhà nước, các cơ quan có liên quan và doanh nghiệp nước ta cũng phải thực hiện các giải pháp nhằm giải quyết các khó khăn, thách thức trong việc đảm bảo an ninh năng lượng trong điều kiện giảm thiểu các tác động môi trường của hoạt động phát điện, phụ tải tăng trưởng với tốc độ cao gây sức ép lên hạ tầng cơ sở ngành năng lượng, đòi hỏi vốn đầu tư lớn cùng các giải pháp kỹ thuật phức tạp.

“Với những ý kiến tâm huyết của các nhà khoa học, Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội có những tư liệu quý báu để kiến nghị Quốc hội tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật phát triển năng lượng Việt Nam bền vững, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển kinh tế-xã hội đất nước”, ông Phan Xuân Dũng nhấn mạnh.

Nói về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch phát triển năng lượng, Giáo sư Trần Đình Long, Hội Điện lực Việt Nam cho rằng có thể nói, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là “quốc sách” của tất cả các nước trên thế giới.

Các nghiên cứu về sử dụng năng lượng tại Việt Nam cho thấy, trong nhiều ngành sản xuất và sinh hoạt, tiềm năng tiết kiệm và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng tại Việt Nam còn rất lớn. Theo đánh giá của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đến năm 2025 tiềm năng tiết kiệm năng lượng của Việt Nam có thể đạt 76 tỷ kWh/năm, bằng 17,6%.

Giáo sư Trần Đình Long kiến nghị, Quy hoạch điện VIII cần sớm được phê duyệt nếu chậm sẽ ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng công nghệ và tài chính. Các yếu tố về chuyển dịch năng lượng theo hướng xanh, sạch cần được xem xét trong Quy hoạch điện VIII.

Theo đó, đến 2035 phát thải từ ngành điện đạt đỉnh 239 triệu tấn CO2, đến năm 2050 còn khoảng 30 triệu tấn là phù hợp Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu. Đồng thời, các biện pháp điều hành cần được điều chỉnh phù hợp với biến động về nhu cầu, tiến độ xây dựng nguồn và các công trình điện, giá cả các nguồn năng lượng… tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho phát triển điện mặt trời, sớm có quy định rõ ràng về điều kiện kỹ thuật, tiêu chuẩn kết nối với lưới điện, phòng chống cháy nổ…