Đan Mạch đã mở đường cho độc lập năng lượng như thế nào?

Không có gì bị lãng phí ở lò mổ Danish Crown ở phía đông Đan Mạch. Thậm chí lượng mỡ không ăn được của 50.000 con lợn cũng được sử dụng để làm chất đốt sưởi ấm cho các nhà máy.

“Chúng tôi đã thiết kế lại toàn bộ quy trình sản xuất để tiết kiệm năng lượng”, Ericsen giám đốc kĩ thuật của Danish Crown, một công ty cung cấp hơn 11 tỉ đôla giá trị thịt lợn và thịt bò hàng năm, nói. “Mọi thứ đều được tái sử dụng.”

Ngày nay, hàng ngàn căn hộ ở Đan Mạch và những tòa nhà văn phòng khác được sưởi ấm từ nguồn nhiệt năng dư thừa từ các nhà nhà máy. Chính sách của Chính phủ đã giúp thúc đẩy và kêu gọi các doanh nghiệp xây dựng hệ thống cách nhiệt dày và khuyến khích khách hàng mua các sản phảm tiết kiệm năng lượng.

Doanh nghiệp không đáp ứng được tiêu chuẩn của chính phủ có thể nhờ cậy các công ty đầu tư mạnh vào lĩnh vực tiết kiệm năng lượng. Kết quả là việc tiêu thụ năng lượng của Đan Mạch- lượng nhiên liệu dùng để sưởi ấm tòa nhà, lái xe trên đường hay điện sản xuất cho nền kinh tế- giữ ổn định trong hơn 30 năm, mặc dù tổng sản phẩm quốc nội đã tăng gấp đôi theo như đánh giá của cơ quan Năng lượng quốc tế ở Paris, khảo sát về giá năng lượng và chính sách. Cùng thời kì, lượng tiêu thụ năng lượng ở Mỹ tăng 40% trong khi GDP tăng gấp 4. Trung bình một người Đan Mạch sử dụng 6600 kWh so với 13300 kWh so với một người Mỹ.

Một người mua xe mới sẽ phải trả phí đăng kí bằng 105% giá trị chiếc xe, ngoài ra còn thuế nhiên liệu. Các công ty ở Đan Mạch sẽ phải trả hơn 43% so với một megawatt giờ điện ở Mỹ, 23% nhiều hơn so với Pháp và 19% so với Anh, theo như Dansk Industri - Hiệp hội thương mại công nghiệp Đan Mạch. 

Đan Mạch cũng rất bảo thủ về vấn đề tiết kiệm năng lượng. Giống các quốc gia khác, họ đưa ra Chương trình tiết kiệm năng lượng sau nằm 1973 khi các quốc gia Arab đột nhiên cắt giảm lượng dầu xuất khẩu tới những nước ủng hộ Israel. Nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, đã không tiến hành các biện pháp tiết kiệm năng lượng rốt ráo khi vấn đề địa chính trị được trung hòa. Tuy nhiên Đan Mạch và Nhật Bản vẫn tiếp tục duy trì hoạt động nghiên cứu của mình.

Kinh nghiệm đau thương này đã buộc các thành viên Chính phủ tin rằng đất nước mình không thể phụ thuộc vào nguồn nhiên liệu từ nước ngoài. Năm 1976, Quốc hội mà dẫn đầu là Đảng dân chủ xã hội đã đưa ra một kế hoạch năng lượng đầy tham vọng, bao gồm việc phát triển nguồn điện tái tạo từ gió, khám phá biển Bắc để tìm dầu và khí đốt mới, đồng thời thực thi tiết kiệm năng lượng. Đan Mạch ngày nay tự chủ về năng lượng và còn xuất khẩu dầu, gas và điện.

Một biện pháp quan trọng trong chính sách đó là sự gia tăng dần dần các khoản thế với sự tiêu thụ của dầu, gas và điện. Các khoản thuế bây giờ chiếm hơn một nửa lượng tiền hóa đơn mà một hộ gia đình phải trả; giá mỗi lần đổ xăng sẽ tăng gấp đôi khi khoản thuế được tính.

Không chỉ tăng thuế, năm 1980, Chính phủ Đan Mạch còn đưa ra sự cải tổ mạnh mẽ với hệ thống sưởi ấm của quốc gia. Những căn nhà trước đây được dùng dầu để sưởi, thường là sử dụng các lò hơi cá nhân đặt trong hầm của mỗi gia đình. Tuy nhiên việc xây dựng một hệ thống sưởi theo từng khu vực quận đã diễn ra trong đúng 10 năm. Đường phố bị đào xới để lắp đặt hệ thống ống mới. Các nhà máy sản xuất bị di dời hoặc xây gần lại các tòa nhà hay văn phòng của người để nhiệt năng tỏa ra di chuyển quãng đường ngắn hơn. Nhiệt năng tạo ra sẽ được vận chuyển từ hàng trăm nhà máy nhỏ khắp thành phố so với chỉ 15 nhà máy điện trước đây.

Ngày nay khoảng 61% hộ dân ở Đan Mạch được sưởi ấm bằng hệ thống sưởi theo quận, một hệ thống được đánh giá chiếm hơn một nửa lượng điện tiết kiệm được ở Đan Mạch trong 25 năm qua. Các quy định cho tòa nhà được siết chặt hơn. Điều này giúp giảm hóa đơn tiền điện khoảng 20% trong thời gian từ 1975 đến 2001.

Một vài công ty xây dựng phản đối, nói rằng bộ luật mới này là quá tốn kém và không tiến hành đấu thầu nữa. Tuy nhiên, ngày nay trên toàn Đan Mạch có hơn 250 tòa nhà và chung cư được làm từ gạch màu vàng và có lớp cách nhiệt rất dày. Tất cả chúng đã được bán hết và khoảng hơn 500 căn hộ nhà ở khác đang được tiến hành.

Với ba chiến dịch hoàn trả tiền diễn ra từ 1995-2005, Chính phủ đã hoàn trả hơn 20 triệu đôla trợ cấp cho khách hàng. Trong năm 2005, 92% tủ lạnh và tủ đông ở Đan Mạch được dán mác A.

Các doanh nghiệp cũng được giúp đỡ. Với các mục tiêu mới, Chính phủ cũng đưa ra những sự trao đổi hữu ích để giúp các công ty có vấn đề với tiết kiệm năng lượng có thể cầu cứu các doanh nghiệp khác hoạt động hiệu quả hơn.

Quang Minh (Theo WSJ)