EU coi khí đốt là năng lượng xanh

Trong cuộc bỏ phiếu ngày 6/7, Liên minh châu Âu (EU) nhất trí rằng một số hoạt động sử dụng khí đốt và điện hạt nhân vẫn được xếp trong danh mục các nguồn năng lượng xanh bền vững.

Danh mục này của EU xác định "các hoạt động kinh tế bền vững với môi trường", định hướng cho các nhà đầu tư, hoạch định chính sách và doanh nghiệp trong tài trợ cho các dự án, trong bối cảnh châu lục đang nỗ lực giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

Khí đốt tự nhiên phát thải lượng carbon dioxide tương đương 58,5% so với than, theo Hiệp hội Thông tin Năng lượng Mỹ. Năng lượng hạt nhân không gây ô nhiễm, nhưng vấp phải nhiều chỉ trích liên quan đến quá trình lưu trữ chất thải phóng xạ.

Tuy nhiên, EU chỉ coi khí đốt và điện hạt nhân là "năng lượng xanh" trong một số trường hợp cụ thể. Ví dụ, sử dụng khí đốt để sản xuất điện, sưởi ấm hoặc làm mát nhiều ngôi nhà cùng lúc sẽ được coi là bền vững, trong khi các mục đích sử dụng khác có thể bị loại trừ khỏi danh mục. Các hoạt động sử dụng khí đốt này sẽ phải nằm dưới ngưỡng phát thải nhất định và chỉ được cho phép tới năm 2030 hoặc 2035, tùy tình huống cụ thể.

Các nhà máy điện hạt nhân mới, sử dụng công nghệ tối tân và những nhà máy cũ được cải tạo để kéo dài tuổi thọ có thể được coi là nguồn "năng lượng xanh" cho đến năm 2040 hoặc 2045.

EU vẫn yêu cầu giảm phát thải khí nhà kính ít nhất 55% vào cuối thập niên và trung hòa carbon vào năm 2050, theo Luật Khí hậu châu Âu. Tuy nhiên, cuộc bỏ phiếu ngày 6/7 cho thấy EU đồng thời còn muốn khuyến khích đầu tư tư nhân vào khí đốt và điện hạt nhân, trong bối cảnh khu vực đang tìm cách chuyển đổi từ năng lượng hóa thạch, đặc biệt là than, sang năng lượng sạch.

A general view shows the four cooling towers and the reactors of the Electricite de France (EDF) nuclear power plant in Cattenom, France, February 14, 2022. REUTERS/Pascal Rossignol.

Quyết định của EU gây nhiều tranh cãi. Một số nhà quan sát cho rằng việc EU tiếp tục sử dụng khí đốt đồng nghĩa khối sẽ tiếp tục phụ thuộc vào năng lượng Nga, cũng như ảnh hưởng tới các mục tiêu chống biến đổi khí hậu.

"EU đã bỏ lỡ cơ hội thiết lập tiêu chuẩn vàng cho tài chính bền vững. Thay vào đó, họ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm. Chính trị và các lợi ích liên quan đã chiến thắng khoa học", Laurence Tubiana, CEO của tổ chức bảo vệ môi trường European Climate Foundation, cho biết.

Tuy nhiên, nhiều người cho rằng trong bối cảnh châu Âu đối mặt với cuộc khủng hoảng năng lượng do căng thẳng với Nga, nỗ lực sử dụng khí đốt để hướng đến mục tiêu cuối cùng là loại bỏ than đá là "quyết định chính đáng".

"Ưu tiên chính và cấp bách nhất của chúng tôi lúc này là loại bỏ than đá sớm nhất có thể ở châu Âu", Pascal Canfin, chủ tịch ủy ban môi trường thuộc Nghị viện châu Âu, viết hồi tháng 2, nhấn mạnh rằng để thực hiện được mục tiêu này, châu Âu cần phát huy vai trò của khí đốt để thay thế than đá.