Bắc Ninh hiện có trên 3.000 DN, trong đó chủ yếu là DN
vừa và nhỏ, tập trung ở các ngành nghề như sản xuất sắt thép ở Châu Khê, Đình
Bảng; sản xuất giấy ở Phú Lâm, Phong Khê; sản xuất gạch thủ công...
Sản xuất sắt thép vốn là thế mạnh của Bắc Ninh. Qua điều
tra sơ bộ, tại khu vực Châu Khê, Đình Bảng có trên 800 DN sản xuất trong lĩnh
vực sắt thép, trong đó có 100 hộ nấu thép, 80 hộ cán thép, 50 hộ kéo và rút
thép, 150 hộ cán phôi tái chế và nhiều hộ sản xuất kim khí khác. Chỉ tính riêng
lĩnh vực nấu và cán thép hàng năm đã cung cấp ra thị trường khoảng 200.000 tấn
thép phôi; 200.000 tấn thép cán các loại, đem lại giá trị khoảng 200.000 tỷ
đồng/năm.
Tuy nhiên, để sản xuất ra khối lượng thép trên, khu vực
Châu Khê, Đình Bảng đã phải sử dụng gần 200 cặp lò điện nấu thép trung tần, 100
lò cán thép liên hoàn và phản xạ, hàng ngàn động cơ điện, vài chục trạm biến áp
hạ thế… Chỉ tính riêng cho nấu thép và cán thép, hàng năm, khu vực sản xuất này
tiêu thụ gần 200 triệu KWh điện, 30.000 tấn than (tương đương 60.000 TOE). Tổng
chi phí điện, than lên tới 150 tỷ đồng/năm.
Đây là khu vực tiêu thụ nhiều năng
lượng, tổn thất rất lớn do nhiều nguyên nhân khác nhau như một số công nghệ được
sử dụng tại đây đã lạc hậu hoặc không còn phù hợp; nhiều công đoạn còn sản xuất
thủ công; nhiều thiết bị do người dân tự chế tạo, lắp đặt theo kinh nghiệm,
không tính toán đến các yếu tố tiêu hao năng lượng; việc cải tạo, sửa chữa các
thiết bị không theo thiết kế cũ; thiết bị đo đếm điện hỏng hoặc ít sử dụng; các
lò nung phôi, cán thép, kéo thép, lò hơi… bảo ôn không tốt hoặc không chú trọng
các giải pháp giảm nhiệt, tiết kiệm than nên gây tổn thất nhiệt lớn…
Bên cạnh
đó, do thiếu vốn, thiếu tư vấn nên các DN cũng gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận
với các giải pháp tiết kiệm năng lượng. Với những nguyên nhân này, tiềm năng
tiết kiệm năng lượng ở các DN sản xuất sắt thép tại Bắc Ninh hiện rất lớn, có
những công đoạn sản xuất có thể lên đến 20-50%.
Nhận thấy rằng mục tiêu lớn nhất của các DN là giảm chi
phí sản xuất nhằm nâng cao sức cạnh tranh cũng như lợi nhuận, Sở Khoa học và
Công nghệ Bắc Ninh đã phối hợp với Viện Khoa học và công nghệ Việt Nam thực hiện
đề tài “Ứng dụng kỹ thuật kiểm toán năng lượng đánh giá hiện trạng sử dụng năng
lượng, giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại khu vực Châu Khê, Đình Bảng, Từ Sơn”.
Bên cạnh đó, bắt đầu từ năm 2008, với sự trợ giúp của dự án Nâng cao hiệu quả sử
dụng năng lượng trong các DN nhỏ và vừa tại Việt Nam (PECSME), các DN đã được
bảo lãnh vốn vay, đồng thời được tham gia các khóa tập huấn, các chương trình tư
vấn về tiết kiệm năng lượng.
Cụ thể, để tiết kiệm năng lượng trong các DN sản xuất
sắt thép, một loạt các giải pháp được chỉ ra trong đề tài đã được thực hiện tại
Bắc Ninh như: Cải tạo lò cán thép phản xạ, chuyển đổi lò cán thép bằng lò khí
hóa than; cải tạo lò cán phôi tái chế; lắp các thiết bị tiết kiệm điện cho các
động cơ chạy non tải, không tải; lựa chọn công suất động cơ hợp lý…
Các DN còn được tư vấn thiết kế hệ thống nhà xưởng có thể tận dụng tối đa ánh
sáng mặt trời trong quá trình sản xuất, thay thế hệ thống bóng đèn sợi đốt bằng
bóng đèn compact tiết kiệm điện…
Sau khi áp dụng các giải pháp này, chỉ tính
riêng 4 DN sản xuất sắt thép trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh đã tiết kiệm được mỗi
năm 133.336 KWh điện, 112 tấn than và 81 tấn củi. Bên cạnh việc tiết kiệm năng
lượng, các giải pháp này còn góp phần giảm 115,4 tấn khí CO2 phát
thải ra môi trường.
Theo đánh giá của lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ Bắc
Ninh, “nếu tất cả các DN sản xuất sắt thép tại Bắc Ninh áp dụng những giải pháp
này, tiềm năng tiết kiệm năng lượng ở mỗi DN sẽ vào khoảng 1%, tương đương 2 tỷ
đồng/năm. Bên cạnh đó, áp dụng các biện pháp tiết kiệm năng lượng cũng sẽ có tác
động nhất định đến ý thức của chủ DN, thợ kim khí nhằm giúp họ lựa chọn công
nghệ, tổ chức sản xuất hợp lý để tạo ra sản phẩm chất lượng, giá thành hạ, tăng
sức cạnh tranh trên thị trường và góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc
gia”.
Theo Báo Kinh tế Việt Nam