Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tiết kiệm năng lượng

Theo các chuyên gia, dư địa tiết kiệm năng lượng (TKNL) của các ngành công nghiệp Việt Nam còn rất lớn, có thể tới 30%. Để nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong sản xuất thì ngoài quyết tâm của doanh nghiệp rất cần có những cán bộ quản lý năng lượng có trình độ cao, am tường quy định của pháp luật và có khả năng tiếp thu những kiến thức công nghệ mới, đề xuất những giải pháp khả thi.

Phát triển nguồn nhân lực quản lý năng lượng

Ngày 1/1/2011, Luật “Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả” (SDNL TK&HQ) có hiệu lực, tạo ra hành lang pháp lý cho việc thực hiện năng lượng tiết kiệm và hiệu quả tại mỗi doanh nghiệp, tổ chức. Cùng với đó, thị trường hoạt động trong lĩnh vực hiệu quả năng lượng tại Việt Nam đang có những bước phát triển vượt bậc, mở ra tiềm năng phát triển mạnh mẽ.

Việt Nam là một trong những quốc gia có tiềm năng TKNL lớn, tuy nhiên, quản lý năng lượng là lĩnh vực còn mới, nhận thức của xã hội về hiệu quả năng lượng chưa cao.

Ông Bùi Thanh Hùng - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tiết kiệm năng lượng Bách Khoa (ECC Bách Khoa)

Trước nhu cầu đặt ra của xã hội, phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực quản lý năng lượng là yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Nguồn nhân lực trong lĩnh vực quản lý năng lượng nói chung và nguồn nhân lực khi triển khai hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đang gặp phải những tồn tại và hạn chế như: thiếu chuyên gia có kinh nghiệm và kỹ năng chuyên môn; biên chế nhân lực làm việc trong lĩnh vực TKNL luôn biến động, không ổn định nên công tác đào tạo chuyên môn chưa được thường xuyên, thông tin về công nghệ, thiết bị chưa được cập nhật cho các đối tượng liên quan…

Đẩy mạnh hoạt động đào tạo

Ông Đặng Hải Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương)

Chia sẻ về các hoạt động tăng cường năng lực về SDNL TK&HQ, ông Đặng Hải Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương cho biết: Ngày 13/3/2019, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về SDNL TK&HQ 2019-2030, đặt ra mục tiêu tiết kiệm từ 5 - 7% tổng tiêu thụ năng lượng quốc gia giai đoạn đến 2025, 8-10% tổng tiêu thụ năng lượng quốc gia giai đoạn đến 2030.

Để đạt được những mục tiêu trên, Bộ Công Thương đã tập trung một số các hoạt động: Thứ nhất, tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cho các cá nhân, cơ quan, đơn vị liên quan đến lĩnh vực SDNL TK&HQ; Thứ hai, tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cho các viện nghiên cứu, các đơn vị tư vấn trong lĩnh vực TKNL và các công ty dịch vụ năng lượng ESCO; Thứ ba, rà soát, sửa đổi, bổ sung các giáo trình đào tạo, các tài liệu hướng dẫn kỹ thuật liên quan đến SDNL TK&HQ cho các đối tượng khác nhau; Thứ tư, cập nhật các kiến thức về SDNL TK&HQ cho các cơ sở đào tạo trong ngành năng lượng; Thứ năm, tăng cường mạng lưới các tổ chức dịch vụ năng lượng, các tổ chức sản xuất sạch hơn trên toàn quốc, từ trung ương đến địa phương.

Thực hiện chức năng và nhiệm vụ được giao, Bộ Công Thương đã tổ chức một loạt các hoạt động triển khai đồng bộ trên phạm vi toàn quốc, nhất là tổ chức đào tạo tập huấn các quy định về chính sách nhà nước liên quan đến SDNL TK&HQ cho các đối tượng liên quan.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng tổ chức một số khóa đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực TKNL như quản lý năng lượng cho các nhà máy nhiệt điện, một số các ngành chuyên sâu như điều chỉnh, hiệu chỉnh lò hơi.

Ông Đặng Hải Dũng cũng cho biết: Mặc dù Bộ Công Thương đã có những hoạt động, chương trình nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực SDNL TK&HQ, nhưng hiện tại nhân lực tại các nhà máy, các cơ quan đơn vị không có chuyên môn sâu trong các ngành nghề như điện, nhiệt,... Do đó, bên cạnh việc tiếp tục nâng cao hoạt động đào tạo, Bộ Công Thương vẫn rất cần những hỗ trợ, kinh nghiệm quốc tế thông qua các dự án, chương trình hợp tác quốc tế để nâng cao hiệu quả đào tạo.

“Thời gian qua, Bộ Công Thương đã phối hợp với các cơ quan tổ chức như: Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), các dự án nước ngoài như dự án của Đan Mạch, dự án của Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) để tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu như đào tạo cho ngành lò hơi và quản lý vận hành các nhà máy điện, xây dựng các hệ thống tiêu chuẩn chất lượng theo ISO 50001 về quản lý năng lượng”, ông Đặng Hải Dũng cho biết.

Doanh nghiệp quan tâm tiết kiệm năng lượng

Công ty TNHH Một thành viên Vina Paper (Vina Paper) là một trong những doanh nghiệp lớn nhất trên thị trường sản xuất giấy Tissue tại Việt Nam mang thương hiệu E’mos.

Nhận thức việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là một trong những giải pháp quan trọng để giảm chi phí giá thành cho hoạt động sản xuất kinh doanh, thời gian qua Vina Paper đã nghiêm túc thực hiện quy định của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Ông Nguyễn Thành Cương - Phụ trách kỹ thuật nhà máy giấy Vina Paper cho biết, từ năm 2018, Công ty đã thành lập Ban quản lý năng lượng để quy định chức năng, nhiệm vụ cụ thể của từng thành viên, xây dựng và ban hành chính sách sử dụng năng lượng. Bộ phận quản lý năng lượng thường xuyên kiểm tra, theo dõi nhu cầu tiêu thụ năng lượng của phương tiện, thiết bị trên toàn bộ dây chuyền sản xuất, tình hình lắp đặt mới, cải tạo, sửa chữa thiết bị sử dụng năng lượng của cơ sở. Bên cạnh đó bộ phận quản lý năng lượng thực hiện họp báo cáo tổng kết 3 tháng 1 lần và có trách nhiệm lên kế hoạch tiết kiệm năng lượng và thực hiện kế hoạch công việc.

Ông Nguyễn Thành Cương - Phụ trách kỹ thuật nhà máy giấy Vina Paper

“Các thành viên tham gia trực tiếp trong Ban quản lý năng lượng được ưu tiên tham gia các khóa đào tạo để cập nhật và tiếp thu các kiến thức về sử dụng năng lượng hiệu quả, từ đó phổ biến, tuyên truyền và áp dụng cho người lao động trong Công ty”, anh Nguyễn Thành Cương thông tin thêm.

Bằng những lỗ lực không ngừng của toàn bộ cán bộ công nhân viên trong công ty thực hiện những sáng kiến cải tiến, đầu tư công nghệ kỹ thuật mới và đặc biệt là ý thức tiết kiệm của mỗi thành viên trong công ty đã giúp suất tiêu hao năng lượng trên một tấn giấy thành phẩm của nhà máy Vina Paper giảm dần theo từng năm.

Về hệ thống lò đốt cung cấp nhiệt và hơi cho hoạt động sản xuất, trước đây sử dụng chất đốt là than đá, dăm gỗ thì đến nay Công ty đã sử dụng phụ phẩm từ rừng (vỏ cây) và phụ phẩm của các nhà máy chế biến gỗ giúp loại bỏ 100% sử dụng nguyên liệu hóa thạch và tiết kiệm 50% chi phí năng lượng.

Bên cạnh giải pháp công nghệ, thời gian qua Công ty đã nghiêm túc thực hiện quy định của Luật SDNL TK&HQ. Cụ thể, Công ty đã thành lập Ban quản lý năng lượng để luôn nghiên cứu tiết kiệm năng lượng tối đa. Ban quản lý năng lượng gồm trưởng các bộ phấn sản xuất và kỹ thuật. Ban quản lý năng lượng họp định kỳ 1 lần/tuần để đưa ra các sáng kiến, các giải pháp nhằm tiết kiệm năng lượng hơn. Công việc này được Công ty thực hiện thường xuyên, liên tục và sẽ được đồng hành cho các năm tiếp theo để luôn luôn có xu hướng tiết kiệm năng lượng tốt hơn.

Ông Mai cũng cho biết, Tập đoàn TH là một tập đoàn lớn, có sự quan tâm sâu sắc đến vấn đề môi trường và an ninh năng lượng. Vì vậy hoạt động đào tạo nâng cao năng lực không chỉ xuất phát từ nhu cầu của Công ty mà còn từ chỉ đạo của Tập đoàn. Hàng năm Tập đoàn có những lớp đào tạo cho toàn cán bộ từ giám đốc sản xuất, giám đốc kỹ thuật đến các nhân viên. Cụ thể, một năm chúng tôi có 25-26 giờ đào tạo về quản lý năng lượng, tiết kiệm năng lượng.

Có thể thấy rằng, trong lĩnh vực TKNL, nguồn nhân lực vững mạnh sẽ giúp các đơn vị, doanh nghiệp triển khai các hoạt động TKNL có hiệu quả và bền vững hơn. Với sự hỗ trợ của các cơ quan tổ chức quốc tế trong lĩnh vực năng lượng, TKNL, hi vọng rằng hiệu quả sử dụng năng lượng trong thời gian tới tại các doanh nghiệp công nghiệp sẽ được cải thiện, từng bước đưa nền công nghiệp Việt Nam tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.