Thành phố Buôn Ma Thuột không chỉ là trung tâm Văn hóa, Kinh tế, Chính trị của tỉnh Đắk Lắk, mà còn là thành phố trung tâm cấp vùng Tây nguyên, có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng của vùng và cả nước. Từ một đô thị loại IV năm 1975, Buôn Ma Thuột đã phát triển thành đô thị loại III năm 1995, được công nhận đô thị loại II năm 2005 và đầu năm 2010 là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Đăk Lăk. Hệ thống chiếu sáng công cộng thành phố Buôn Ma Thuột nhanh chóng được phát triển. Giai đoạn 1986 -1990 đô thị Buôn Ma Thuột chỉ có 120 đèn chiếu sáng với chiều dài đường dây chiếu sáng là 4,5 km, công suất thiết kế 64,8 kwh/năm, đến giai đoạn 2011- 2016 con số này tương ứng với 15.625 đèn; 539,9 km đường dây, 14.832.480 kwh/năm (tăng 130 lần về số đèn, tăng 120 lần về chiều dài đường dây, tăng 229 lần về công suất thiết kế).
Thành phố Buôn Ma Thuột là một trong những đơn vị hành chính còn khó khăn, vì vậy nguồn vốn để phát triển cơ sở hạ tầng nói chung và phát triển hệ thống chiếu sáng công cộng nói riêng rất hạn hẹp. Hệ thống chiếu sáng công cộng trên địa bàn thành phố chưa đồng nhất về cơ cấu lưới, đa dạng về chủng loại thiết bị chiếu sáng. Với tổng chiều dài đường dây chiếu sáng 539,9km, 15.625 bộ đèn cao áp các loại, 304 trạm đóng ngắt đầu nguồn, gồm các trục đường chính, khu trung tâm thành phố gồm 13 phường; trung tâm 33 buôn (làng) và các ngõ hẻm. Các tuyến trục chính trung tâm được đầu tư bài bản đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng chiếu sáng chiếm 24% chiều dài hệ thống; Các tuyến phố cũ khu trung tâm được đầu tư xây dựng trước năm 2000 thiết bị cũ, cáp ngầm, trụ sắt bị hư hỏng cần cải tạo nâng cấp chiếm 5%; Các tuyến chiếu sáng khu trung tâm đi chung cùng lưới, trụ điện của ngành Điện (lưới 1 fase) chiếm 16%; Số còn lại các tuyến ngõ hẻm, trung tâm thôn, buôn được đầu tư lắp đặt mới những năm gần đây cơ bản đạt yêu cầu kỹ thuật chiếm 55% chiều dài hệ thống.
Công ty TNHH MTV Đô thị và Môi trường Đắk Lắk - Đơn vị quản lý chiếu sáng công cộng thành phố Buôn Ma Thuột luôn tính toán, triển khai nhiều giải pháp thiết thực nhằm đáp ứng hiệu quả việc chiếu sáng cộng cộng, đồng thời triệt để tiết kiệm điện. Hàng năm Công ty đều lập phương án, kế hoạch tiết kiệm năng lượng điện trong lĩnh vực chiếu sáng công cộng, đề ra chỉ tiêu cụ thể, biện pháp thực hiện để đạt chỉ tiêu đó. Với định hướng: “Giảm công suất điện tiêu thụ (đạt từ 40-50% hoặc hơn nữa) trong khi vẫn phải đảm bảo phục vụ tốt chiếu sáng đô thị”. Công ty đã áp dụng các biện pháp như: Rà soát, phân loại kết cấu hệ thống mạng để thực hiện cắt cưỡng bức cố định những điểm sáng không cần thiết trên các tuyến; Củng cố thiết bị đóng ngắt, chỉnh định lại vị trí phụ tải trên các fase ở các trạm đủ điều kiện chỉnh định, linh hoạt cắt tiết kiệm đầu nguồn theo thời gian đưa vào chế độ vận hành, cắt tiết kiệm tự động theo ý muốn từng khung giờ ấn định; Kiểm tra thống kê các tuyến vùng sâu, vùng thôn buôn có các khung giờ lưu lượng giao thông thấp để bố trí hợp lý chiếu sáng; Tham mưu cho cơ quan chủ quản trực tiếp là UBND thành phố chỉ đạo lắp đặt, thay thế thiết bị chiếu sáng mới có hiệu suất chiếu sáng cao, từng bước thay thế thiết bị đèn có công suất hợp lý phù hợp với chỉ giới, cấp đường được chiếu sáng. Thực tế, từ năm 2007 đến năm 2013 đã thay thế 2030 bộ đèn 2 công suất 250W/150W điều chỉnh tại đèn và tại tủ điện; Năm 2014 - 2015 thay thế lắp đặt mới 182 bộ đèn 2 công suất 250W/150W điều chỉnh tại đèn, chuyển đổi thay thế 264 bộ đèn từ 250W xuống 150W tại các ngõ hẻm, lắp đặt mới 256 bộ đèn 2 công suất 150W/100W điều chỉnh tại đèn; Năm 2015 và 8 tháng đầu năm 2016: thay thế, lắp đặt mới được 360 bộ đèn 2 công suất 150W/100W điều chỉnh tại đèn và lắp đặt mới 150 bộ đèn 2 công suất 100W/70W tại các hẻm nhỏ, ngõ xóm. Ngoài các giải pháp nêu trên, Công ty luôn coi trọng công tác quản lý vận hành điện chiếu sáng đường phố, đèn trang trí và hệ thống đèn tín hiệu giao thông, có sự phân công hợp lý lao động quản lý vận hành theo từng khu vực; thường xuyên duy trì việc kiểm tra chéo các khu vực nhằm nâng cao trách nhiệm của người công nhân quản lý lưới điện. Qua kiểm tra, còn phát hiện và ngăn chặn kịp thời những trường hợp đấu nối điện trái phép, ăn cắp điện, phá hoại tài sản của Nhà nước, góp phần đảm bảo an toàn giao thông, bảo đảm trật tự an ninh xã hội trên địa bàn thành phố. Công ty còn thường xuyên tuyên truyền, giáo dục CBCNV ý thức tiết kiệm điện, qua đó tác đông sâu rộng đến từng gia đình và toàn thể nhân dân. Có chế độ thưởng phạt kịp thời và nghiêm minh, làm cho công tác tiết kiệm điện đi vào nề nếp và hiệu quả.
Nhờ tích cực và chủ động ứng dụng các biện pháp nêu trên, những năm gần đây Công ty đã duy trì công suất vận hành thấp hơn nhiều so với công suất thiết kế, góp phần tiết kiệm số tiền điện không nhỏ. Cụ thể: Năm 2013 - 2014 công suất tiết kiệm đạt được 39,9 % (4.103.299 kwh) với số tiền tiết kiệm 6,454 tỉ đồng; Năm 2014 - 2015 công suất tiết kiệm đạt được 41,8 % (5.720.000 kwh) với số tiền tiết kiệm 9,4 tỉ đồng; Năm 2015 - 2016 công suất tiết kiệm đạt được 43,98 % (6.483.814 kwh) với số tiền tiết kiệm 11,918 tỉ đồng; 8 tháng đầu năm 2016 công suất tiết kiệm đạt được 44,54 % (4.596.093 kwh) với số tiền tiết kiệm 8,45 tỉ đồng.
Ông Bùi Văn Qúy, Giám đốc Công ty TNHH MTV Đô thị và Môi trường Đắk Lắk chia sẻ:“ Tốc độ phát triển của hệ thống điện chiếu sáng công cộng thành phố Buôn Ma Thuột ngày càng tăng, tương ứng với nguồn ngân sách chi trả tiền điện và chi phí quản lý, duy tu, bảo dưỡng, vận hành hệ thống điện ngày càng lớn. Việc ứng dụng các giải pháp tiết kiệm điện trong khi vẫn đảm bảo chiếu sáng công cộng không những tiết kiệm được số tiền điện rất lớn mà còn tiết kiệm được nguồn năng lượng quý giá của quốc gia ” Công ty đang kiến nghị các cơ quan chức năng khi phê duyệt đầu tư thiết kế lắp đặt tuyến chiếu sáng mới phải mạnh dạn đưa thiết bị chiếu sáng thế hệ mới, hiệu suất cao. Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ và thiết bị chiếu sáng mới vào thực tiễn để không ngừng đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chiếu sáng. Hàng năm dành nguồn kinh phí từ việc tiết kiệm điện để cải tạo hoàn thiện hệ thống, thay thế dần thiết bị chiếu sáng cũ bằng thiết bị chiếu sáng hiệu suất cao (đèn Led, đèn 2 cấp công suất) góp phần thiết thực sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả.
Nguyễn Xuân Tư