Ngôi làng La Mancalona nằm ở nơi rừng núi xa xôi trên bán đảo Yucatan của Mexico đã thay đổi - từ một nơi khan hiếm nước sạch, nước đóng chai đắt đỏ, nay đã trở thành nơi có nguồn nước tinh khiết đáng tin cậy và chi trong vòng 2 năm đã phát sinh lợi nhuận.

Sự thay đổi tích cực này là nhờ vào hệ thống lọc nước năng lượng mặt trời do Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) thiết kế, và ngôi làng La Mancalona chính là địa phương đầu tiên được thử nghiệm.

Đây là hệ thống thẩm thấu ngược bao gồm 2 tấm pin quang điện mặt trời được sử dụng để vận hành hệ thống máy bơm, bơm cả nước giếng lợ và nước mưa thông qua các màng có độ xốp vừa phải, dùng để lọc và làm sạch nước. Hệ thống này sản xuất ra khoảng 1000 lít nước sạch mỗi ngày cho 450 người dân trong làng.

La Mancalona được chọn là địa phương đầu tiên tiến hành thử nghiệm vì nơi đây thiếu nguồn nước sạch trong khi quanh năm dồi dào ánh sáng mặt trời. Ngôi làng này cũng có những đặc điểm khác như: cư dân chủ yếu là nông dân tự cung tự cấp, những người khéo và có thể tự vận hành hệ thống lọc nước của mình.

“Khi bạn sống ở nông thôn, bạn phải tự mình làm mọi việc”, nhà sáng lập MIT, ông Huda Elasaad nói. “Khi làm nông, nếu có gì đó vướng mắc, bạn sẽ là người sửa chữa, vì sẽ chẳng có ai tới vùng rừng rú này để giúp bạn cả. Vì thế những người nông dân ở đây rất khéo tay, chúng tôi dễ dàng đào tạo họ”.

Những người dân nhanh chóng học được cách tự vận hành và duy trì công nghệ này. Phạm vi bảo trì mỗi ngày bao gồm thử nghiệm với ánh sáng tia cực tím và lọc để kiểm tra chất lượng nguồn nước và thay pin. Họ sẽ liên lạc với các nhà cung cấp địa phương khi cần các bộ phận mới.

Ngôi làng đã đưa hệ thống này trở thành công cụ để kinh doanh khi bán những chai nước 20 lít cho người dân với giá 5 peso, rẻ hơn nhiều so với những nước đóng chai 50 peso mà trước đây họ phải mua tại các cơ sở cách đó hàng tiếng đồng hồ đi lại. Ngôi làng này nhận được 49000 peso (tương đương 3.600 USD) mỗi năm từ việc kinh doanh.

Một ủy ban chịu trách nhiệm quản lý hệ thống này sẽ để ra một phần số tiền từ việc kinh doanh để duy trì hệ thống, phần còn lại thì đầu tư trở lại với cộng đồng. Họ cũng dự định bắt đầu bán nước cho khách du lịch đến thăm những di tích của người Maya gần đó để tăng thêm lợi nhuận.

Các nhà nghiên cứu đang được mong đợi sẽ tạo ra những nguồn thu nhập mới cho ngôi làng, nhưng họ đều quan tâm xem hệ thống này hiệu quả thế nào đối với sức khỏe người dân. Trước khi có hệ thống này, mọi người đều không có đủ nước sạch, nhưng lại có tiền để mua soda, vì nó rẻ hơn nhiều. Từ một nơi mà cả trẻ em và người già đều uống soda mỗi ngày, giờ thì soda đã được thay thế bằng nước, sự thay đổi này chắc chắn sẽ mang lại những kết quả tích cực.

Hệ thống này đã được chứng minh là có thể được vận hành bởi những người không phải là chuyên gia mà chỉ cần đào tạo một chút. Nhóm nghiên cứu MIT đã sẵn sàng phân phối hệ thống này tới nhiều nơi khan hiếm nước sạch.

Các nhà nghiên cứu nói rằng hệ thống này có khả năng thích nghi với những cộng đồng tại các làng ở nông thôn cũng như nơi thành thị đông đúc. Nó có thể được sử dụng với những nguồn nước và chất lượng nguồn nước khác nhau, có thể được tinh chỉnh để hoạt động như một hệ thống thẩm thấu ngược, lọc nước nano hoặc thấm tách bằng điện, tùy thuộc vào nhu cầu của từng khu vực.

Công nghệ này có thể đem nước sạch giá rẻ đến với các bệnh viện, trường học, khách sạn và nhiều nơi khác nữa để giúp tăng cường sức khỏe và sự giàu có ở các khu vực này.

Mai Linh (theo Tree Hugger)