Bài 1

Ngành năng lượng càng lớn mạnh, hệ thống năng lượng càng phức tạp, đa dạng. PGS.TS. Bùi Huy Phùng - Chủ tịch Hội đồng Khoa học – Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho rằng, quá trình phát triển ngành năng lượng đang đòi hỏi tính cân đối, thống nhất và hiệu quả cao hơn. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều năm qua đã thể hiện không ít bất cập.

Theo PGS.TS. Bùi Huy Phùng, qua hơn 25 năm đổi mới, cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội, ngành năng lượng Việt Nam đã có những bước tiến khá, đáng ghi nhận.

Giai đoạn 2001-2010 GDP tăng bình quân 7%/năm, năm 2010 GDP đầu người 1.150USD/người, Việt Nam bước qua ngưỡng nước nghèo. Sản xuất năng lượng sơ cấp tăng khoảng 8%/năm, năm 2010, sản xuất than sạch đạt 44 triệu tấn dầu thô 15 triệu tấn, khí đốt 9 tỷ m3, tổng công suất các nhà máy điện khoảng 24.000 MW, sản xuất điện đạt 100 tỷ kWh (thủy điện 27,5%, NĐ khí 44,7%, NĐ than 17,5%...), điện tiêu thụ đầu người đạt khoảng 1000 kWh/người/năm.

Cơ sở hạ tầng của ngành năng lượng phát triển nhanh. Nội dung sử dụng năng lượng hiệu quả, bảo vệ môi trường đang từng bước được quản lý thống nhất và có hiệu quả. Hoạt động năng lượng đang được định hướng dần theo cơ sở cở chế thị trường.

Sử dụng năng lượng hiệu quả, bảo vệ môi trường từng bước được quản lý thống nhất 

Trong quá trình phát triển cho tới nay, chúng ta đã xây dựng được một số quy hoạch, chiến lược. Cụ thể, 7 Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia (QHĐ); 5 Quy hoạch phát triển ngành than (QHT); 3 Quy hoạch phát triển dầu – khí (QHDK); Dự thảo Quy hoạch năng lượng tái tạo (NLTT); Chiến lược phát triển NLQG – 2007.

Các quy hoạch đã góp phần định hướng quan trọng cho sự phát triển các phần năng lượng, lập kế hoạch phát triển các công trình năng lượng, tạo nên những cơ sở phục vụ kinh tế quốc dân và xây dựng và hoàn thiện dần các bộ tư liệu, số liệu phục vụ tính toán quy hoạch và quản lý nhà nước về năng lượng.

Phát triển năng lượng gió ảnh hưởng đến cảnh quan

Ngành năng lượng càng lớn mạnh, hệ thống năng lượng càng phức tạp, đa dạng, quá trình phát triển đang đòi hỏi tính cân đối, thống nhất và hiệu quả cao hơn. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều năm qua đã thể hiện không ít bất cập.

Thứ nhất, ngành năng lượng có tính hệ thống cao nhưng các quy hoạch phân ngành: Điện, Than, Dầu-khí, NLTT được xây dựng riêng, khá biệt lập, thể hiện thiếu đồng bộ, bất cập về thời gian quy hoạch chưa thống nhất;

Thứ hai, tư liệu, số liệu phục vụ quy hoạch thiếu thống nhất, thiếu tin cậy, thiếu thẩm định.

Thứ ba, các nội dung quy hoạch chưa được xem xét, tính toán một cách đồng bộ, dẫn tới khập khiễng, thiếu thống nhất.

Thứ tư, cơ cấu, tỷ lệ đầu tư chưa hợp lý giữa các phân ngành , giữa các giai đoạn quy hoạch.

Thứ năm, giá cả của các loại nhiên liệu – năng lượng là đầu vào đầu ra của nhau nhưng thiếu sự cân đối và tương quan hợp lý;

Thứ sáu, phương pháp tính toán xây dựng quy hoạch chưa hợp lý, thể hiện ở hai khía cạnh chính, xây dựng riêng lẽ thiếu tính hệ thống, trong từng phân ngành năng lượng tuy có sử dụng một số phương pháp và công cụ hiện đại, nhưng chưa đồng bộ, chưa thật hợp lý, như Quy hoạch Điện, một số phân ngành khác chủ yếu sử dụng phương pháp thủ công truyền thống.

Thanh Huyền (ghi)