Phát triển năng lượng tái tạo, TS.Trần Viết Ngãi –Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, phải xác định được tiềm năng, đề ra kế hoạch khai thác và các chính sách, cơ chế hỗ trợ phát triển.

Quyết định Phê duyệt Chiến lược năng lượng quốc gia của Việt Nam ngày 27/12/2007 của Thủ tướng Chính phủ đặt mục tiêu “Phấn đấu tăng tỷ lệ các nguồn năng lượng mới và tái tạo lên khoảng 3% tổng năng lượng thương mại sơ cấp vào năm 2010, khoảng 5% vào năm 2020 và khoảng 11% vào năm 2050”.

Trong Quyết định Phê duyệt Quy hoạch Điện VII ngày 21/7/2011 của Thủ tướng Chính phủ cũng đã nêu “Ưu tiên phát triển nguồn năng lượng tái tạo cho sản xuất điện, tăng tỷ lệ điện năng sản xuất từ nguồn năng lượng này từ mức 3,5% năm 2011 lên 4,5% vào năm 2020 và 6% vào năm 2030”.

So sánh hai văn bản trên, TS.Trần Viết Ngãi nhận định: “ Đích năm 2020 về phát triển năng lượng tái tạo Quy hoạch Điện VII thấp hơn so với Chiến lược là 0,5%”.

 “Vấn đề quan trọng nhất là hiện nay Việt Nam chưa có quy hoạch phát triển năng lượng tái tạo với thời gian triển khai đồng bộ với Quy hoạch Điện VII, tức cho giai đoạn 2011-2020 có xét đến 2030 và phải được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”, ông Trần Viết Ngãi nói.

Quy hoạch phát triển năng lượng tái tạo, theo TS Ngãi, phải xác định được tương đối chính xác tiềm năng các dạng năng lượng tái tạo như gió, mặt trời, sinh khối và khí sinh học, địa nhiệt, thủy triều… từ đó đề ra kế hoạch khai thác và các chính sách, cơ chế khuyến khích hỗ trợ phát triển.

Đánh giá về tổng tiềm năng gió, con số Viện Năng lượng – Bộ Công Thương, đưa ra là 1800MW trong khi GTZ(Đức) công bố số liệu điều tra nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới lên tới 513.360MW. “Một sự chênh lệch quá lớn giữa 2 kết quả nghiên cứu”, TS Ngãi nói.

Theo Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, điện gió, một dạng năng lượng tái tạo được coi là có khả năng phát ra sản lượng điện lớn nhất so với các dạng còn lại của Việt Nam.  Ngoài ra, các dự án điện gió công suất nhỏ và các hệ lai ghép tuabin gió – điezen, tuabin gió – pin mặt trời công suất nhỏ không nối lưới (2 – 200kW).

Việt Nam hiện có 23 dự án điện gió, cả nối lưới và không nối lưới, còn đang ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư và đầu tư chỉ có 3 nhà máy đã đưa vào vận hành là Nhà máy Phong điện  Bình Thuận 20x1,5MW; Nhà máy Phong điện Đảo Phú Quý 3x2MW và 10 tổ máy của Nhà máy Phong điện Bạc Liêu 66x1,5MW.  Ưu điểm của các nhà máy phong điện là thời gian xây dựng nhanh, nhưng giá bán điện của các dự án nhà máy phong điện thường cao.

Tại Huyện đảo Phú Quý hiện nay đã hình thành một hệ thống điện địa phương không nối lưới với hệ thống điện quốc gia trong đó có 2 nguồn điện thuộc chủ đầu tư khác nhau: nguồn điện diezen 6x0,5MW do Tổng Công ty Điện lực Miền Nam (EVN SPC) là đại diện và nguồn điện gió 3x2MW do Công ty TNHH một thành viên Năng lượng tái tạo Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power RE) là đại diện.

Dự án Nhà máy Phong điện Đảo Phú Quý được PV Power chính thức triển khai thực hiện từ khi có ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang - Ủy viên Bộ Chính Trị, Thường trực Ban Bí thư tại cuộc họp ngày 11/6/2010 của Văn phòng Trung ương Đảng về việc cấp điện cho Đảo Phú Quý tỉnh Bình Thuận.

Đây là loại hình lai ghép gió – diezen đặt ngoài hải đảo không phát triển trên thế giới và ở Việt Nam là dự án đầu tiên. Chính phủ, Bộ Công Thương chưa có hướng dẫn đầy đủ, chi tiết về quy trình đầu tư và quản lý trong cả quá trình chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư. Cho đến thời điểm này, nhà máy đã đưa vào vận hành thương mại nhưng vẫn chưa được phương án hỗ trợ giá điện.

Phát triển phong điện, cần được quan tâm nhiều hơn để không kéo dài thời gian chuẩn bị đầu tư và đầu tư, trong đó có việc đàm phán giá điện. TS Ngãi cho rằng, Chính phủ và Bộ Công Thương cần sớm giải quyết phương án hỗ trợ cho Dự án Nhà máy Phong điện Đảo Phú Quý.

Việc giải quyết thỏa đáng những vướng mắc của các dự án điện gió, theo Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, sẽ tạo điều kiện cho ngành năng lượng tái tạo phát triển vững mạnh, từ đó mới đáp ứng được yêu cầu của Quy hoạch Điện VII cũng như Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đối với phân ngành năng lượng tái tạo.

Thanh Huyền